मत Mata Ματ [IN] - Συντάκτης: Laios, Sakis

मत / Mata

Ο όρος αναφέρεται στις γνώμες (Mata) των θεωρητικών των μεσαιωνικών χρόνων σχετικά με την κατάταξη των Rāga σε οικογένειες. Υπάρχει ένα ρητό στα Μπενγκάλι που λέει "Nānā Munir Nānā Mata" δηλαδή "διαφορετικοί σοφοί έχουν διαφορετικές γνώμες", που ισχύει και για το πεδίο της κλασικής μουσικής. Αν και οι διαφορετικές Mata που εμφανίζονται στις διαφορετικές Śāstra έχουν γίνει αποδεκτές από τους Ινδούς μουσικολόγους, και μελετώνται για λόγους ιστορικής έρευνας, δεν είναι απαραίτητα συμβατές με την σύγχρονη μουσική πράξη.

Οι Rāga και Rāgiņī που περιγράφονται στις Śāstra είναι αρκετά διαφορετικοί/ές από αυτούς/ές με το ίδιο όνομα όπως εμφανίζονται σήμερα. Η κύρια κλίμακα που περιγράφεται στις Śāstra μοιάζει με το σημερινό Kāfī Ţhāţa [Sa Re ga ma Pa Dha ni / εκκλ. Δώριος / αρχαίος ελλην. Φρύγιος]. Η Bilāvala, που είναι η διατονική μείζονα κλίμακα –και στη σύγχρονη θεώρηση είναι Śuddha (φυσικό) Ţhāţa και κλίμακα αφετηρίας για την περαιτέρω προσθήκη αλλοιώσεων, δεν περιγράφεται έτσι στις Śāstra. Υπάρχει, ωστόσο, ακόμη η τάση κάποιων μουσικολόγων να περιγράφουν σύγχρονες Rāga, παραθέτοντας περιγραφές των Rāga με το ίδιο όνομα από τις Śāstra.

Παρακάτω παρατίθενται οι γνώμες τεσσάρων σοφών (Brahmā, Bharata, Hanumanta και Kallinātha) σχετικά με τους διάφορους Rāga της εποχής τους. Όλοι τους ταξινομούν τους μελωδικούς τρόπους σε αρσενικούς Rāga και θηλυκές Rāgiņī, ένω ο Bharata έχει συμπεριλάβει και τους γιους και τις νύφες (σύζυγοι των υιών) αυτών.

(1) Brahmā

Σύμφωνα με τον Brahmā, υπάρχουν έξι αρσενικοί Rāga (Bhairava, Śrī, Megha, Vasanta, Pañcama, Naţa) που καθένας έχει έξι γυναίκες ή Rāgiņī. Παρόλο που δεν υπήρχε αντίστοιχη θεώρηση σε κάποια Śāstra που να υποστηρίζει τη Mata του Brahmā, οι μεταγενέστεροι σοφοί ακολούθησαν αυτόν τον τρόπο κατάταξης.

Rāga	Rāgiņī-s

Bhairava	Bhairavī, Gurjarī, Rāmakalī, Guņakalī, Saindhavī, Bańgalī

Śrī	Mālaśrī, Triveņī, Gaurī, Kedārī, Madhumādhavī, Pahadī

Megha	Malhārī, Saurātī, Sāverī, Kauśikī, Gāndhāri, Haraśŗńgārī

Vasanta	Deśī, Devagirī, Varāţī, Toďī, Lalitā, Hindolī

Pañcama	Vibhāsa, Bhupālī, Karanāţī, Varahaňsikā, Mālavī, Paţamaňjarī

Naţa	Kāmodī, Kalyānī, Ābherī, Nāţikā, Sāraņgī, Hamīra

(2) Bharata

Η Mata ή γνώμη που μας έχει μεταφερθεί με το όνομα του σοφού Bharata μιλάει για έξι αρσενικούς Rāga, καθένας από τους οποίους έχει πέντε Rāgiņī, πέντε γιους και πέντε νύφες, δηλ.:

Rāga	Raginī	Γιοι	Νύφες

Bhairava	Madhumādhavī, Bhairavī, Bańgalī, Barārī, Saindhavī	Bilāvala, Pañcama, Desākhya, Devagāndhāra, Vibhāsa	Rāmakalī, Suhāi, Sugharāi, Paţamañjarī, Toďī

Mālakauśa	Guņakalī, Khambāvatī, Gurjarī, Bhūpālī, Gaurī	Soma, Parāśana, Baďahaňsa, Kakubha, Baňgāla	Suraţhī, Triveņī, Karnāţī, Āsāvarī, Goďagiri

Hindola	Belāvalī, Deśākhī, Lalitā, Bhimapalāśī, Mālavī	Rekhaba haňsa, Vasanta, Lokahāsa, Gāndharva, Lalita	Kedārā, Kāmodī, Bihāgarā, Kāfī, Paraja

Dipaka	Naţa, Malhārī, Kedārī, Kānaďā, Bhārekā	Śuddhakalyāņa, Saurāţha, Deśakāra, Hamīra, Mārū	Baďahaňsī, Desavarāţī, Vairāţī, Devagirī, Sindharā

Sri	Vāsantī, Mālavī, Mālaśrī, Sahānā, Dhanāśrī	Naţa, Chāyānaţa, Kānadā, Yamana, Sańkarābharaņa	Śyama, Puriyā, Gurjarī, Hambīrī, Aďānā

Megha	Sārańga, Bańkā, Gāndharva, Malhārī, Mulatānī	Bahādurī, Naţanārāyaņa, Mālava, Jayati, Kāmoda	Pahāďī, Jayantī, Gāndhāri, Pūravī, Jayajayantī

(3) Hanumanta

Ούτε ο τρόπος κατάταξης που υποστηρίζει ο Hanumanta έχει ιστορικό προηγούμενο στις Śāstra, αλλά μεταγενέστεροι σοφοί έχουν αναφερθεί εκτενώς σ' αυτόν. Ορισμένοι σύγχρονοι μουσικολόγοι θεωρούν ότι αυτή η Mata ταιριάζει και περιγράφει κατάλληλα τους σύγχρονους Rāga και Rāgiņī.

Rāga	Raginī

Bhairava	Madhyamādi, Bhairavī, Bańgālī, Barāţikā, Saindhavī

Kauśika	Toďī, Khambāvatī, Gaurī, Guņakirī, Kakubhā

Hindola	Belāvalī, Rāmakirī, Daśākhya, Paţamañjarī, Lalitā

Dīpaka	Kedarī, Kānaďā, Deśī, Kāmodī, Nāţikā

Śrī	Vāsantī, Mālavī, Mālasrī, Dhanyāsikā, Āsāvarī

Megha	Malhārī, Deśakarī, Bhūpālī, Gurjarī, Ţańka

(4) Kallinātha

Δεν έχει διασωθεί κείμενο του Kallinātha, του σχολιογράφου της Saňgītaratnākara, και ό,τι γνωρίζουμε είναι από δεύτερες πηγές. Σύμφωνα με την γνώμη του, έξι βασικοί Rāga με τριαντα-έξι Rāgiņī ταξινομούνται ως εξής:

Rāga	Rāgiņī

Śrī	Gaurī, Kolāhala, Dhavala, Barorājī ή Radārańgi, Mālakauśa, Devagāndhāra

Pañcama	Triveni, Hastāntaritahā ή Stambhatīrthikā Khamāicī, Ābheri ή Ahīrī, Kokabha, Barāri, Āsāvarī

Bhairava	Bhairavī, Gurjarī, Belāvalī, Bihāga ή Bādahaňsī, Karnāţa, Kānaďā ή Bhāșā

Megha	Bańgalī, Madhurā ή Mudrā, Kāmodi, Dhanāśrī, Devatīrthī, Devalī ή Tīrthakī

Naţa - Nārāyaņa	Tarabańkī ή Devalī, Tilańgī ή Tilakī, Pūrvī, Gāndhāri, Rāma ή Virāma, Sindhu Malhārī ή Śuddha Malhārī

Vasanta	Āndhālī, Gamakī, Paţamañjarī, Gauďagiri, Dhāmakī ή Ţankā, Devaśākha

Ο Roychaudhuri επικρίνει τα παραπάνω συστήματα, λέγοντας πως φαίνεται ότι τα συστήματα αυτά συσχετισμού των Rāga με τις Rāgiņī, τους γιους και τις νύφες, είναι απλά ποιητική φαντασία (όπως και στην περίπτωση των ζωγραφικών απεικονίσεων, βλ. Ragamala), καθώς, αν υπήρχε σύνδεση, θα είχε υπάρξει και ενδιαφέρον για περαιτέρω έρευνα στην κατεύθυνση αυτή. Επιπλέον, οι άνθρωποι επιλέγουν να δίνουν σημασία στις παραπάνω κατατάξεις, παραγνωρίζοντας τη θεώρηση των συντακτών τους για τις θεμελιακές αρχές της μουσικής.