मेलकर्ता Melakartā Μελκαρτάα (मेलकर्ता, Melakartā, Mela, melakartaa) [IN] - Writer: Laios, Sakis

मेलकर्ता, Melakartā

Ο όρος Melakartā ή απλά Mela σημαίνει "συναρμολόγηση". Είναι αρχαίος όρος που περιέγραφε την "συνάθροιση" των φθόγγων ενός τραγουδιού και την "συναρμολόγηση" του τονικού του υλικού σε μορφή κλίμακας. Μια mela δεν φανερώνει τίποτα για τον τρόπο κίνησης της μελωδίας στον μελωδικό τρόπο, απλά βοηθά στην κατηγοριοποίηση των μελωδιών σε σχέση με τα χρησιμοποιούμενα τονικά ύψη. Πιθανότατα έχει παρόμοια σημασία με την αρχική έννοια της "αρμονίας" στην αρχαία Ελλάδα.

Το σύστημα της κατηγοριοποίησης των μελωδιών σε τύπους κλίμακας (mela) προτάθηκε αρχικά από τον Vyańkaţamakhī στην πραγματεία Caturdaņďīprakāśikā (περ. 1650) και, αν και φαίνεται ότι στηρίχτηκε στην πραγματεία Svara Mela Kalānidhi του Rāmāmātya, περιελάμβανε 72 τύπους κλίμακας (μιλώντας όμως μόνο για Mela και όχι για Melakartā). Αυτό το σύστημα κατάταξης διαδόθηκε ιδιαίτερα στη Νότια Ινδία, και ακόμη και στις μέρες μας αποτελεί τη βάση για το σύστημα των Rāga της Karnataka μουσικής. Η πιο σημαντική διαφορά με το σύστημα κατάταξης των μελωδιών σε Ţhaţa -που είναι κυρίαρχο στη Βόρεια Ινδία- είναι ότι το σύστημα των Melakartā περιλαμβάνει και κλίμακες που δεν χρησιμοποιούνται [ακόμη] σε κάποιον Rāga. Αντίθετα οι Ţhaţa τύποι κλίμακας περιγράφουν καταρχήν (και παίρνουν τα ονόματά τους) από υπάρχουσες μελωδίες και, επειδή είναι μόνο δέκα, είναι κάπως δυσκίνητο όχι μόνο στην ένταξη νέων Rāga αλλά και στην κατηγοριοποίηση παλαιών (γνωστή είναι η περίπτωση της Rāga Lalita).

Το σύστημα των Melakartā είναι, με έναν τρόπο, μια μαθηματική προσέγγιση όλων των δυνατοτήτων που υπάρχουν για δημιουργία κλιμάκων, και έχει τις εξής αρχές:

  • μια mela περιλαμβάνει οκτώ φθόγγους (με την οκτάβα)
  • μια mela περιλαμβάνει υποχρεωτικά τους φθόγγους Sa και Pa
  • οι μισές mela περιλαμβάνους το ma Śuddha (4) και οι άλλες μισές το Ma tīvra (4♯)
  • η κλίμακα διαιρείται σε δύο τετράχορδα: Sa Re Ga Ma και Pa Dha Ni Sa' και υπάρχουν έξι δυνατότητες οργάνωσης των φθόγγων μέσα σε κάθε τετράχορδο:
Κάτω τετράχορδο Άνω τετράχορδο
Sa re Re ma Pa dha Dha Sa'
Sa re ga ma Pa dha ni Sa'
Sa re Ga ma Pa dha Ni Sa'
Sa Re ga ma Pa Dha ni Sa'
Sa Re Ga ma Pa Dha Ni Sa'
Sa ga Ga ma Pa ni Ni Sa'

Οι δυνατοί σχηματισμοί από τις δύο παραπάνω στήλες είναι 36, και διπλασιάζονται αν στο κάτω τετράχορδο υπολογίσουμε και την περίπτωση να γίνεται χρήση του Ma tīvra. Κάθε μια από τις 72 παραγόμενες κλίμακες (Janaka Rāga / "γονική" κλίμακα) έχει συγκεκριμένο αριθμό στο σύστημα και δικό της όνομα. Βλ. Āśraya Rāga και Ţhāţa.

 

Relevant multimedia

Carnatic Melakartās 1

Scales of south Indian music 1/2

Carnatic Melakartās 2

Scales of south Indian music 2/2